การเก็บเซลล์จากสายสะดือ (Umbilical Cord) เป็นวิธีที่นิยมในการเก็บ สเต็มเซลล์ (Stem Cells) โดยเฉพาะจากเลือดสายสะดือและเนื้อเยื่อสายสะดือ เพื่อนำไปใช้ในการรักษาในอนาคต วิธีการดำเนินการมีดังนี้:
ขั้นตอนการเก็บเซลล์จากสายสะดือ
การเตรียมตัวก่อนคลอด
• ผู้ปกครองที่สนใจเก็บเซลล์จากสายสะดือต้องติดต่อธนาคารสเต็มเซลล์ (Stem Cell Bank) ล่วงหน้าก่อนวันคลอด
• ธนาคารจะเตรียมชุดเก็บเลือดสายสะดือ (Cord Blood Collection Kit) และอุปกรณ์ที่ผ่านการฆ่าเชื้อแล้วให้กับโรงพยาบาลหรือแพทย์ที่ทำการคลอด
ขั้นตอนในห้องคลอด
• หลังคลอด (ทั้งแบบธรรมชาติหรือผ่าคลอด) และสายสะดือถูกตัดออกจากทารกเรียบร้อยแล้ว
• แพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์จะเริ่มเก็บเลือดจากสายสะดือโดยใช้เข็มฉีดยาเจาะเข้าไปในสายสะดือบริเวณที่ยังมีเลือดคงค้างอยู่
การเก็บเลือดสายสะดือ
• เลือดจะถูกดูดเข้าสู่ถุงหรือหลอดเก็บที่มีสารกันเลือดแข็ง (Anticoagulant) เพื่อป้องกันการแข็งตัว
• ปริมาณเลือดที่เก็บได้โดยทั่วไปประมาณ 40-120 มิลลิลิตร ขึ้นอยู่กับสายสะดือและปริมาณเลือดที่คงเหลือ
การเก็บเนื้อเยื่อสายสะดือ (ถ้ามี)
• สายสะดือที่เหลือถูกตัดเป็นชิ้นเล็ก ๆ
• ชิ้นส่วนนี้จะถูกใส่ในหลอดหรือภาชนะที่มีสารช่วยคงสภาพเซลล์
การขนส่งที่ถูกวิธี
• ตัวอย่างที่เก็บได้จะถูกเก็บรักษาในอุณหภูมิที่เหมาะสม (โดยมากจะเป็น 4-25°C)
• จากนั้นขนส่งไปยังห้องปฏิบัติการของธนาคารสเต็มเซลล์ภายใน 24-48 ชั่วโมงเพื่อเข้าสู่กระบวนการแยกและเก็บรักษา
การแยกและจัดเก็บสเต็มเซลล์
• ห้องปฏิบัติการจะแยกสเต็มเซลล์ออกจากเลือดหรือเนื้อเยื่อสายสะดือ โดยใช้กระบวนการเฉพาะ เช่น การหมุนเหวี่ยง (Centrifugation)
• สเต็มเซลล์จะถูกบรรจุในหลอดทดลองและแช่แข็งด้วยไนโตรเจนเหลวที่อุณหภูมิประมาณ -196°C เพื่อคงคุณภาพและความมีชีวิตของเซลล์
ข้อควรทราบก่อนเก็บสเต็มเซลล์
1. ปลอดภัยต่อทารกและมารดา: การเก็บเซลล์จากสายสะดือทำหลังคลอดและไม่มีผลกระทบต่อทารกหรือแม่
2. ความสำคัญของธนาคารสเต็มเซลล์:
• สเต็มเซลล์จากสายสะดือสามารถเก็บในธนาคารส่วนตัว (Private Bank) หรือธนาคารสาธารณะ (Public Bank)
• การเก็บแบบส่วนตัวมีค่าใช้จ่าย แต่สามารถนำมาใช้ได้เฉพาะสำหรับครอบครัว
• การเก็บแบบสาธารณะเปิดโอกาสให้คนอื่นนำไปใช้ได้ตามความจำเป็น แต่ต้องได้รับการรับรองจากผู้เชี่ยวชาญ
3. การใช้ประโยชน์:
เซลล์จากสายสะดือมีคุณค่าในทางการแพทย์ เช่น การรักษาโรคเลือด เป็นต้น และอาจนำไปใช้ในงานวิจัยด้านการแพทย์เพื่อการรักษาในอนาคต
หากสนใจเก็บเซลล์สายสะดือ ควรปรึกษาแพทย์และเลือกธนาคารที่ได้รับการรับรองมาตรฐานเพื่อลดความเสี่ยงและเพิ่มความมั่นใจในกระบวนการ